1 stycznia 2025 roku Polska objęła 6-miesięczną prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Wskazane priorytety w ramach AGRIFISH przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi obejmują poprawę bezpieczeństwa żywnościowego, wsparcie rolników, uproszczenie zielonej architektury Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) oraz rozwój badań i cyfryzacji. Jednak wobec nawarstwiających się kryzysów klimatycznych, społecznych i gospodarczych oczekiwania wobec polskiej prezydencji były znacznie wyższe.

Brak wyraźnego wsparcia dla zdrowej, zrównoważonej i etycznej żywności

W celach związanych z rolnictwem zabrakło jednoznacznego poparcia strony konsumenckiej i zagwarantowania prawa do zdrowej, zrównoważonej i etycznej żywności. Kluczowe narzędzie w tej transformacji, Prawo Zrównoważonych Systemów Żywnościowych (SFS Law), nie zostało nawet wspomniane w agendzie polskiej prezydencji.

Apel Green REV Institute dla ambitnych działań

28 października 2024 roku Green REV Institute skierował list do najważniejszych przedstawicieli i przedstawicielek polskiego rządu, w tym: Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska, Wicepremierów Krzysztofa Gawkowskiego i Władysława Kosiniaka-Kamysza, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Czesława Siekierskiego, Ministry Klimatu i Środowiska Pauliny Hennig-Kloski. W apelu podkreślono, że bezpieczeństwo żywnościowe to nie tylko kwestia rolnictwa, ale także zdrowia publicznego, przeciwdziałania zmianom klimatycznym, ochrony bioróżnorodności oraz praw obywateli, obywatelek i konsumentów i konsumentek. Greeen REV Institute, Koalicja Future Food 4 Climate wraz z partnerami wskazali pięć kluczowych działań:

1. Prawo Zrównoważonych Systemów Żywnościowych (SFS Law) – konieczne dla transformacji systemu żywnościowego w UE.
2. Ochrona praw osób mieszkających w sąsiedztwie ferm przemysłowych – szczególnie narażonych na problemy zdrowotne i środowiskowe.
3. Przeciwdziałanie ubóstwu żywnościowemu – poprzez wspieranie dostępności zdrowej i zrównoważonej żywności.
4. Wsparcie nowych form produkcji żywności, takich jak alternatywne białka, aby ograniczyć wpływ rolnictwa na środowisko.
5. Edukacja żywieniowa w europejskich szkołach, aby od najmłodszych lat budować świadomość znaczenia zdrowego i zrównoważonego odżywiania.

Co mówi brak SFS Law w priorytetach prezydencji?

Pominięcie SFS Law w priorytetach polskiej prezydencji jest sygnałem, że zdrowa i zrównoważona żywność wciąż nie jest postrzegana jako kluczowy element bezpieczeństwa żywnościowego w UE. Pomimo globalnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne i rosnące nierówności społeczne, w priorytetach zabrakło spójnej wizji, która uwzględniałaby potrzeby zarówno konsumentów i konsumentek, zwierząt jak i planety.

Zdrowa, zrównoważona i etyczna żywność musi stać się priorytetem, jeśli UE chce sprostać wyzwaniom XXI wieku. Prezydencja Polski może być szansą na wprowadzenie ambitnych zmian – pytanie, czy zostanie ona wykorzystana?